Một hợp đồng chuyển nhượng cổ phần bị đình trệ vì không thống nhất được giá trị doanh nghiệp. Một cuộc IPO buộc phải hoãn lại do chưa có chứng thư thẩm định tài sản đủ điều kiện pháp lý. Hay một thương vụ M&A gần hoàn tất lại rơi vào bế tắc khi hai bên đưa ra hai mức định giá chênh lệch hàng chục tỷ đồng.

Tất cả những trường hợp trên đều xuất phát từ một nguyên nhân tưởng chừng rất cơ bản: việc thẩm định tài sản doanh nghiệp không được thực hiện đúng cách, hoặc bị vướng nhiều rào cản trong quá trình triển khai.

Trong bài viết này, PGL Thành Nam chia sẻ những khó khăn thường gặp khi thẩm định giá tài sản doanh nghiệp – góc nhìn từ thực tiễn tư vấn và xử lý hàng trăm hồ sơ doanh nghiệp trong suốt nhiều năm qua.

1. Thiếu minh bạch về hồ sơ tài sản và sổ sách kế toán
Một trong những trở ngại lớn nhất là việc doanh nghiệp không chuẩn bị đầy đủ hoặc cập nhật hồ sơ tài sản:
- Tài sản không có chứng từ sở hữu rõ ràng (ví dụ: máy móc nhập lậu, hợp đồng thuê tài sản không công chứng...)
- Không có bảng kê chi tiết hoặc đánh giá hiện trạng tài sản cố định
- Sổ sách kế toán không phản ánh đúng thực trạng tài sản do các nghiệp vụ kế toán chưa chuẩn hoặc bị điều chỉnh "cho đẹp sổ sách"

2. Thiếu cơ sở dữ liệu thị trường để so sánh
Khác với bất động sản hay ô tô, việc định giá máy móc chuyên dụng, thương hiệu, phần mềm hay dây chuyền sản xuất là điều không dễ dàng vì:
- Thiếu giao dịch tương tự trên thị trường để đối chiếu
- Tài sản mang tính đặc thù, được thiết kế riêng cho từng quy trình sản xuất
- Giá gốc không phản ánh đúng giá trị sử dụng hiện tại

3. Khó đánh giá tài sản vô hình
Thương hiệu, quyền sử dụng phần mềm, hợp đồng nguyên tắc, lợi thế thương mại… là những tài sản vô hình nhưng có giá trị cực lớn trong một số doanh nghiệp, đặc biệt là startup hoặc công ty công nghệ.

Tuy nhiên:
- Không phải lúc nào cũng có tiêu chuẩn đo lường rõ ràng
- Giá trị phụ thuộc nhiều vào nhận định chủ quan
- Rất dễ bị bên mua hoặc bên bán "làm giá"

4. Thiếu phối hợp giữa các bộ phận trong doanh nghiệp
Thẩm định tài sản doanh nghiệp không thể chỉ thực hiện với kế toán hay ban giám đốc, mà cần sự phối hợp giữa:
- Bộ phận kỹ thuật
- Bộ phận pháp lý
- Phòng kinh doanh

Nhiều hồ sơ bị kéo dài do nội bộ doanh nghiệp không thống nhất trong khâu cung cấp dữ liệu hoặc không xác định rõ đầu mối làm việc với đơn vị thẩm định.

5. Hạn chế trong hành lang pháp lý và chuẩn mực kế toán
Tại Việt Nam, dù hệ thống pháp luật về thẩm định giá ngày càng hoàn thiện, nhưng vẫn còn:
- Thiếu hướng dẫn cụ thể đối với một số loại tài sản mới
- Các chuẩn mực kế toán đôi khi chưa phù hợp với thực tế vận hành của doanh nghiệp tư nhân
- Một số quy định pháp lý giữa ngành thuế – kiểm toán – ngân hàng – định giá còn "vênh" nhau

Lời khuyên từ PGL Thành Nam
Là đơn vị chuyên cung cấp dịch vụ thẩm định giá tài sản doanh nghiệp, PGL Thành Nam khuyến nghị:
- Chuẩn bị kỹ hồ sơ tài sản
- Minh bạch sổ sách kế toán
- Làm việc sớm với đơn vị thẩm định để được tư vấn phương án tối ưu
- Ưu tiên chọn đơn vị thẩm định có kinh nghiệm thực tế, hiểu rõ quy trình kế toán – kiểm toán – pháp lý

Liên hệ PGL Thành Nam để được tư vấn và báo giá dịch vụ thẩm định tài sản doanh nghiệp:
- Hotline: 090 2737 729
- Website: https://pglthanhnam.vn
- Email: thamdinhgiapglthanhnam@gmail.com